Wat volgt? Zie alle videos in deze serie In eerdere video’s heb ik gezegd dat ik een aantal video’s wilde maken over apologetische argumenten. Tot nu toe heb ik elke keer andere onderwerpen gekozen. Onderwerpen die sommigen van jullie suggereerden en ook onderwerpen die door mijn eigen familie werden voorgesteld. De laatste suggestie was die […]
Apologeet.nl
Het gewetens-argument vereenvoudigdWat goed is voor jou, is niet noodzakelijk goed voor mij. Heb je dat eerder gehoord? Ik wel! Het heet ‘moreel subjectivisme’, en het is erg populair in onze westerse samenleving. Maar dingen lijken te veranderen als je begint te praten over iemands geweten. Ik heb velen ontmoet die niet geloven, of die weigeren te geloven, in een universeel bindende moraal. Zij zullen zich absoluut verzetten tegen het idee van iemand of iets dat een absolute morele norm voorschrijft. Zij zeggen heel vaak dat zij alleen hun eigen geweten volgen.
Definiëren en verduidelijken
Eerst moeten we het woord "geweten" definiëren en verduidelijken. De moderne betekenis neigt ertoe het uit te leggen als alleen maar een gevoel dat ik iets verkeerds heb gedaan, of dat ik iets verkeerds ga doen. De traditionele bijbelse opvatting is dat het geweten de kennis van goed en kwaad is. We weten dus gewoon wat goed en fout is, het is niet alleen maar een vaag gevoel. Voor dit betoog gebruiken we het woord geweten als een gegeven kennis en niet alleen een gevoel. Peter Kreefti zei dat
Het is eerder een intuïtieve dan een rationele of analytische kennis, en het is in de eerste plaats de kennis dat ik altijd goed en nooit kwaad moet doen, de kennis van mijn absolute verplichting tot het goede, tot alle goedheid: rechtvaardigheid en naastenliefde en deugd en heiligheid; pas in de tweede plaats is het de kennis van welke dingen goed zijn en welke dingen verkeerd. Deze kennis van de tweede plaats is een kennis van morele feiten, terwijl de kennis van de eerste plaats een kennis is van mijn persoonlijke morele verplichting, een kennis van de morele wet zelf en haar bindend gezag over mijn leven. Deze kennis vormt de basis voor het gewetensargument.
Redenen voor ons geweten
Het is opvallend dat niemand, zelfs niet de hardcore subjectivist, gelooft dat het juist is om doelbewust en opzettelijk ongehoorzaam te zijn aan het eigen geweten. Ook al hebben mensen verschillende ideeën over wat goed is en wat slecht, er blijft één moreel absoluut voor iedereen over: Wees nooit ongehoorzaam aan je eigen geweten! Bijna iedereen zal dit idee onderschrijven. Christenen zullen beweren dat het ons, door God gegeven, kompas is, terwijl de atheïsten zullen volhouden dat het helemaal niets met God te maken heeft.
Laten we eens kijken wat voor verklaringen mensen gebruiken voor dit idee van geweten.
- Het is door de natuur gegeven. Het komt dus van iets dat ongeleid of ongestuurd is, en het is dus minder (lager) dan wij.
- Maar waarom zou ik absoluut iets moeten gehoorzamen dat minder is dan ik? We weten allemaal dat iets doen vanuit een puur instinctief gevoel niet altijd de beste manier is.
- Het komt door ons eigen individuele denken.
- Ben ik de absolute norm voor alle dingen? Wat als ik de mogelijke uitkomst gewoon niet prettig vind? Ik kan net zo gemakkelijk mijn denkwijze veranderen en mezelf iets toestaan waarvan ik eerder dacht dat het verkeerd was.
- Van andere mensen in onze samenleving of van de samenleving als geheel.
- Echt? Sta ik toe dat anderen dicteren wat goed en wat fout is? Wie zegt dat anderen de autoriteit zijn over mijn morele ideeën? Als de hele maatschappij zegt dat het oké is om te experimenteren op tweelingbaby’s? Maakt dat het dan oké? Wat als de samenleving vindt dat mensen maar één kind mogen krijgen en als dat kind dan een meisje is, vindt diezelfde samenleving het oké om de baby van de hand te doen. Maken duizend mensen een relatief idee tot een absoluut idee?
- Of het komt van iets hoger dan ons. Dat noemen we God. Eigenlijk, is dit de enige optie die overblijft.
- Alle andere opties falen en dit is de enige die de meesten als absoluut zullen ervaren. Het geweten is dus alleen verklaarbaar als de stem van God in de ziel.
De grote No-Go
Wij leven in een tijd waarin velen denken dat het in orde is om ongehoorzaam te zijn aan de kerk, de regering, of welke andere gezagsdrager dan ook. De grote no-go is echter nog steeds: Wees niet ongehoorzaam aan je eigen geweten. Dit betekent dat mensen gewoonlijk geloven in het absolute morele gezag en de bindende plicht van het eigen geweten. Natuurlijk zullen velen het niet met deze woorden zeggen, maar in hun daden laten ze het toch zien.
Nu moeten we ons bezighouden met dit idee van "de stem van God in de ziel". Zoals besproken, lijkt er geen andere mogelijkheid te zijn voor de oorsprong van ons geweten. Sommigen zouden zeggen dat dit een verscheidenheid van goden kan zijn. Atheïsten wijzen er graag op dat we het zouden kunnen hebben over Zeus, Allah, of welke andere god dan ook die we door de eeuwen heen hebben aanbeden. Niks hoor, de god-optie kan niet juist zijn en dus zullen velen weer teruggrijpen op de maatschappij of hun eigen idealen, met alle inconsistenties van dien.
Waarom de bijbelse God
Oké, waarom zou dit argument het best verklaard kunnen worden door het idee dat het de Bijbelse God, YHWH, is, die ons het geweten heeft gegeven? Van alle oude goden was de God van de Joden de eerste God die geïdentificeerd werd als de bron van morele verplichting. De goden van de andere volkeren werden misschien op een soortgelijke manier beschouwd. Ja, ook zij eisten rituele verering, boezemden angst in, schiepen het universum, of regeerden over de gebeurtenissen in het menselijk leven, maar geen van hen gaf ooit de Tien Geboden. Nee, het is alleen de God van de Bijbel die zei: "Weest heilig, want Ik, de Heer uw God, ben heilig."
Sommigen zouden zeggen dat de Moslims dezelfde god aanbidden als wij Christenen. Zeker, er zijn regels te vinden in de Islam die erg lijken op de geboden in de Bijbel. Het was echter Jezus, de Zoon van God, die de geboden uitlegde op een manier die wij allen als superieur begrijpen en beschouwen! Heb uw naaste lief als uzelf; heb uw vijand lief, doe anderen aan wat u wilt dat zij u aandoen, enz. Gouden regels, die we meestal ook in ons eigen geweten kunnen terugvinden. In de Islam vinden we deze regels misschien ook maar dan worden ze alleen toegepast op gelijkgestemden. Heel anders dan de Here Jezus ons leerde.
Om het argument samen te vatten
Laat me dit betoog afsluiten met nog een citaat van Peter Kreeftii:
Om het argument zo eenvoudig en wezenlijk mogelijk samen te vatten: het geweten heeft een absoluut, uitzonderingsloos, bindend moreel gezag over ons, dat een onvoorwaardelijke gehoorzaamheid eist. Maar alleen een volmaakt goede, rechtvaardige goddelijke wil heeft dit gezag en een recht op absolute, uitzonderingsloze gehoorzaamheid. Daarom is het geweten de stem van de wil van God.
Natuurlijk horen we die stem niet altijd goed. Ons geweten kan zich vergissen. Daarom is het onze eerste plicht om ons geweten te vormen door de waarheid te zoeken, vooral de waarheid over de vraag of deze God ons duidelijke morele bronnen heeft geopenbaard (Schrift en Kerk). Als dat zo is, werkt ons geweten niet goed, telkens wanneer het ons lijkt te zeggen dat we die bronnen niet moeten gehoorzamen, en dat kunnen we weten door het geweten zelf, als we maar onthouden dat het geweten meer is dan alleen maar het onmiddellijke gevoel. Als onze onmiddellijke gevoelens de stem van God zouden zijn, zouden wij polytheïsten moeten zijn of anders zou God schizofreen moeten zijn
Outro
Kijk ook eens in de beschrijving van deze video! Je vindt daar manieren om mij te steunen, of je kunt mijn website bezoeken en het transcript van deze video lezen. Ik probeer het transcript altijd in het Nederlands en Engels beschikbaar te maken. Ik wil je ook graag uitnodigen op mijn Odysee kanaal. Odysee is een platform dat gebaseerd is op een nieuw protocol genaamd LBRY. Video’s die worden geupload via het LBRY protocol zijn censuur vrij, in tegenstelling tot andere. Het zou geweldig zijn als je me daar gaat volgen. Ik ben meestal actief op dat kanaal. Je kunt ook commentaar geven op mijn video’s op BitChute of YouTube, maar vanwege de eerder genoemde reden (snelheid internet) en omdat ik niet erg actief ben op die twee kanalen zul je daar hoogstwaarschijnlijk geen antwoord krijgen. Als je een eigen kanaal op Odysee wilt beginnen kun je mijn uitnodiging in de beschrijving gebruiken. Als je dat doet, krijgen we allebei een aantal gratis LBC!
Zoals altijd, dank u voor het kijken, God zegene u en we zien elkaar in de volgende video!
Voetnoten:
i Kreeft, P., ‘Het gewetensargument’, uit Fundamenten van het Geloof. [internet] https://www.catholiceducation.org/en/religion-and-philosophy/apologetics/the-argument-from-conscience.html (geraadpleegd 26-01-2022).
ii Ibid.
Alle videos in deze serie
Ontologisch argument vereenvoudigd
Inleiding In zijn werk Proslogion uit 1078 kwam Anselm van Canterbury met het idee dat bekend staat als ‘het ontologische argument’. In dit argument is het bestaan van God niet alleen mogelijk of waarschijnlijk of zeer waarschijnlijk, maar het is logisch verzekerd. Anselm definieerde God als ‘datgene wat het grootste is wat men kan bedenken’. […]
Kosmologisch Argument vereenvoudigd
Ken je meneer William Lane Craig? Dit is een enorm slimme man, en naar hem luisteren klinkt alsof je een officieel academisch essay leest. Ik heb veel essays geschreven en ik wilde wel dat ik ze zo snel kon schrijven als hij zijn zinnen formuleert. Meneer Craig staat bekend om zijn filosofische manier van debatteren. […]
Teleologisch Argument vereenvoudigd
Wat denk jij? Zijn we wezen of zijn we burgers van ons universum? Zijn we gewoon een ongeluk, een toevalstreffer, een product van louter toeval? Als we de seculiere wereld moeten geloven, zijn we slechts het resultaat van tijd, ruimte, materie, toeval en onpersoonlijke wetten. Nee, het universum is gewoon wat het is, en het […]
Moreel Argument vereenvoudigd
Een nieuwe video! Dit keer weer over apologetiek. In mijn vorige video beloofde ik jullie een stukje van onze weg hier op het platteland van Madagaskar te laten zien. Dus, blijf kijken, want ik zal wat van die beelden aan het eind van deze video plakken. Laten we beginnen. Ik ben opgegroeid in een tijd […]
Religieuze Ervaring Argument vereenvoudigd
We hebben verschillende argumenten voor God besproken. Nu zijn we bij het vijfde argument gekomen en ik denk dat dit argument de meeste weerstand zal oproepen. Het religieuze ervarings argument voor het bestaan van God! Van een religieuze ervaring is sprake wanneer iemand het gevoel heeft een directe of persoonlijke ervaring met God te hebben […]
Argument van verandering vereenvoudigd
De materiële wereld die wij kennen is een wereld van veranderingen. Mijn oudste zoon is ongeveer 1,76 meter. Maar hij was niet altijd zo groot. Toen hij geboren werd, was hij ongeveer 51 centimeter. Hij is de laatste 15 jaar veel veranderd. Generaal Sherman is de grootste boom ter wereld. Volgens schattingen is hij ongeveer […]
Argument van de Oorsprong van de Idee van God eenvoudig gemaakt
Dit argument is nauw verwant met het ontologisch argument. Het gaat uit van de idee van God. Maar, in tegenstelling tot het ontologisch argument, zegt het niet dat ‘werkelijk zijn’ deel uitmaakt van de inhoud van dat idee. Integendeel, het probeert aan te tonen dat alleen God zelf dit idee in onze gedachten tot ontwikkeling […]
Argument van Wonderen Vereenvoudigd
Dit argument van wonderen, en andere, zoals het argument van religieuze ervaring en het argument van verandering, zijn niet bedoeld om het absolute bestaan van God te bewijzen, zij beweren slechts een sterke waarschijnlijkheid. Toch behandel ik dit soort argumenten omdat ze, samen met alle andere argumenten, een sterke cumulatieve zaak vormen. Andere argumenten tonen […]
Het gewetens-argument vereenvoudigd
Wat goed is voor jou, is niet noodzakelijk goed voor mij. Heb je dat eerder gehoord? Ik wel! Het heet ‘moreel subjectivisme’, en het is erg populair in onze westerse samenleving. Maar dingen lijken te veranderen als je begint te praten over iemands geweten. Ik heb velen ontmoet die niet geloven, of die weigeren te […]
Het algemene instemmingsargument vereenvoudigd
In de laatste video, en de video’s daarvoor vroeg ik jullie of er onderwerpen zijn die ik zou kunnen bespreken. Tot nu toe heb ik er verschillende. Een van jullie wil het hebben over deïsme en waarom het wel of niet een gebrekkig idee is. En Nortega kwam met ook een goed onderwerp. Hij zei: […]
Pascal’s Gok
Wil je er op wedden? Mijn kinderen klimmen graag in bomen. Over het algemeen vind ik dat prima, maar normaal gesproken geef ik ze één heel belangrijke, maar simpele regel: Je mag er niet uitvallen! En weet je wat… Ze hebben de neiging om die ene simpele regel elke keer te overtreden. Op een dag […]
De mening van een Atheïst – Opnieuw Pascal’s gok
Atheist Experience 30-03-2008i Deze gok-dinges was nog steeds in mijn gedachten toen ik een YouTube-kanaal genaamd de ‘Atheist Experience’ tegenkwam. Dit kanaal bestaat al 13 jaar, dus je zou kunnen zeggen dat deze jongens behoorlijk ervaren zijn in hun atheïstisch zijn en zo. Een van de gezichten van dit kanaal is de heer Matt Dillahunty. […]
